Loạn thần sau sinh là một bệnh tâm thần nghiêm trọng và hiếm gặp. Nó xuất hiện phổ biến ở những bà mẹ sinh con lần đầu hơn là những lần mang thai sau đó, và xảy ra khi quá trình sinh đẻ trở nên phức tạp hoặc gặp phải sang chấn nào đó.
Loạn thần sau sinh là một bệnh tâm thần nghiêm trọng và hiếm gặp, có thể gây ảnh hưởng đến những phụ nữ lần đầu làm mẹ. Tình trạng này thường bắt đầu trong vòng vài ngày hoặc vài tuần sau sinh, và có thể phát triển bất ngờ chỉ trong vài giờ.
Triệu chứng loạn thần sau sinh
Loạn thần sau sinh có nhiều triệu chứng tương đồng với rối loạn lưỡng cực (rối loạn hưng – trầm cảm) hơn là rối loạn trầm cảm. Mỗi trường hợp mắc loạn thần sau sinh sẽ có những biểu hiện khác nhau, nhưng các triệu chứng phổ biến bao gồm:
- Nghe thấy tiếng nói, và nhìn thấy những điều không có thật (ảo giác). Ví dụ: người bệnh nghe thấy tiếng nói rằng mình xấu xí, tiếng nói kêu mình cắt tay.
- Tâm trạng biến đổi nhanh chóng và dữ dội (đi từ cực này đến cực kia). Ví dụ: người bệnh vừa mới cười ha hả, rất vui vẻ, mấy phút sau trở nên buồn bã và khóc lóc thảm thiết.
- Hành vi thất thường, như dọn dẹp nhà cửa vào giữa đêm khuya.
- Cảm giác mất kết nối với thực tại. Ví dụ: khi được hỏi người bệnh đang ở đâu, bây giờ là giờ nào trong ngày, họ sẽ không xác định được.
- Cảm giác lú lẫn, không nhận ra được bạn bè, người thân gia đình.
- Xuất hiện các hoang tưởng, và tin vào những thứ không đúng sự thật hoặc vô lý. Ví dụ: người bệnh tin rằng Chúa trời vừa giao phó cho mình nhiệm vụ bảo vệ loài người.
Những người khác hoàn toàn có thể nhận thấy rằng bạn trông có vẻ không khỏe trước khi bản thân bạn nhận ra được điều đó.
Cần cảnh giác với bệnh loạn thần sau sinh
Nguyên nhân loạn thần sau sinh
Thông thường, những mẹ nào mắc chứng loạn thần sau sinh cũng đều trải qua rối loạn hưng – trầm cảm (rối loạn lưỡng cực) hoặc tâm thần phân liệt. Nếu trước đây bạn từng mắc chứng loạn thần sau sinh hoặc mắc một rối loạn tâm thần nghiêm trọng nào đó khi mang thai, thì đồng nghĩa với việc bạn nằm trong nhóm có nguy cơ cao mắc rối loạn tâm thần này.
Bạn cũng có nhiều khả năng mắc chứng loạn thần sau sinh nếu tiền sử gia đình bạn có người mắc một bệnh lý tâm thần nghiêm trọng nào đó, đặc biệt là rối loạn lưỡng cực.
Tuy nhiên, việc bạn có những yếu tố nguy cơ này không có nghĩa là bạn chắc chắn sẽ mắc rối loạn đó sau khi sinh con. Nhưng nếu người nữ hộ sinh, nhân viên thăm khám sức khỏe và bác sĩ của bạn nhận biết được bạn có nguy cơ cao mắc rối loạn này, thì họ có thể lên kế hoạch để cung cấp chương trình hỗ trợ và điều trị một cách nhanh chóng – nếu cần thiết.
Loạn thần sau sinh cũng có thể xảy ra mà không hề cảnh báo trước. Nó xuất hiện phổ biến ở những bà mẹ sinh con lần đầu hơn là những lần mang thai sau đó, và xảy ra khi quá trình sinh đẻ trở nên phức tạp hoặc gặp phải sang chấn nào đó.
Chẩn đoán loạn thần sau sinh
Đầu tiên, bạn sẽ được khám tổng quát cơ thể và thực hiện một số xét nghiệm để loại trừ những bệnh lý khác. Sau đó, bác sĩ chuyên khoa sẽ hỏi bạn một số câu hỏi sàng lọc bệnh.
Biểu hiện lâm sàng của loạn thần sau sinh là rất nặng, đột ngột, và hầu như xảy ra ngay lập tức sau khi sinh con, trái ngược với trầm cảm sau sinh (có thể khởi phát đột ngột nhưng thường là khởi phát chậm hơn, từ nhiều tuần cho đến nhiều tháng sau khi sinh). Các rối loạn lo âu – bao gồm rối loạn ám ảnh cưỡng chế nặng – cũng phải được xem xét phân biệt cẩn thận.