Dấu hiệu dậy thì muộn ở trẻ vị thành niên

Dậy thì muộn là khi trẻ không có bất kỳ dấu hiệu phát triển nào của tuổi dậy thì (ở tuổi 13 đối với bé gái và tuổi 14 đối với bé trai). Dấu hiệu dậy thì muộn cụ thể ở bé gái là: 13 tuổi mà ngực vẫn không có dấu hiệu phát triển, còn ở bé trai là 14 tuổi mà tinh hoàn chưa có dấu hiệu phát triển.

Dậy thì là gì?

Dậy thì là quá trình trưởng thành về mặt thể chất và tính dục bao gồm sự phát triển các đặc điểm sinh dục thứ cấp, cũng như sự phát triển, thay đổi về kết cấu cơ thể và sự trưởng thành về tâm lý xã hội.

Dậy thì là khoảng thời gian có sự thay đổi to lớn đối với trẻ vị thành niên trong giai đoạn 12 -18 tuổi, ngay cả khi trẻ trải qua một quá trình dậy thì “bình thường”. Những thay đổi xảy ra ở hầu hết các khía cạnh trong cuộc sống của trẻ, nhu cầu học tập tăng lên, các mối quan hệ xã hội cũng trở nên phức tạp hơn, việc tự lập có thể sẽ gây nản chí đối với vài trẻ và những sự thay đổi thể chất cũng mang tính thách thức đối với trẻ. Dù là dậy thì sớm hay dậy thì muộn đều có thể mang lại những khó khăn cho trẻ. Vì vậy, gia đình và bạn bè cần hỗ trợ trẻ vị thành niên khi trẻ đến giai đoạn trở nên “khác” so với các bạn đồng trang lứa.

Dấu hiệu dậy thì đầu tiên ở trẻ gái là ngực bắt đầu phát triển vào bất kỳ thời điểm nào trong giai đoạn 8 -14 tuổi nhưng thường là ở tuổi 11. Lông vùng kín cũng mọc sau đó vài tháng, kinh nguyệt thường xuất hiện 2 năm sau khi ngực bắt đầu phát triển. Các trẻ gái có sự phát triển tăng vọt rõ rệt ở đầu giai đoạn dậy thì và ở thời điểm xuất hiện kinh nguyệt. Hầu hết các trẻ gái sẽ có kinh nguyệt lúc 13 tuổi và phát triển hoàn chỉnh ở khoảng tuổi 15.
­

Đối với trẻ trai, dấu hiệu dậy thì đầu tiên là tinh hoàn phát triển lớn hơn, nhưng dấu hiệu này thường không rõ ràng lắm. Vài tháng sau, kích thước dương vật trở nên lớn hơn và mọc lông vùng kín. Những thay đổi này xảy ra bất kỳ thời điểm nào trong giai đoạn 9 -15 tuổi, nhưng hầu hết các trẻ trai nhận thấy sự thay đổi khi 12 tuổi. Sự phát triển tăng vọt ở trẻ trai chậm hơn so với trẻ gái, thường là khi 14 tuổi, và chiều cao của trẻ sẽ được hoàn thiện khi đến 17 tuổi hoặc sau đó.

Khi con dậy thì muộn

Bên cạnh tình trạng dậy thì sớm và dậy thì đúng tuổi, thì dậy thì muộn là một tình trạng khá phổ biến ở các trẻ trong độ tuổi thanh thiếu niên (12 -18 tuổi). Dậy thì muộn là khi trẻ không có bất kỳ dấu hiệu phát triển nào của tuổi dậy thì (khi trẻ gái 13 tuổi và trẻ trai 14 tuổi). Dậy thì muộn thường xảy ra do thể trạng phát triển chậm (di truyền) hoặc có liên quan tới một căn bệnh mạn tính. Dậy thì muộn được ước tính xảy ra ở khoảng 3% trẻ, trong đó 90% nguyên nhân là do thể trạng phát triển chậm. Và nguyên nhân này phổ biến ở các trẻ trai gấp 10 lần so với các trẻ gái.

Dậy thì muộn thường không phải là vấn đề to tát, tuy nhiên, nó sẽ khiến vài trẻ trai trải qua một số vấn đề về hành vi và lòng tự trọng nhiều hơn trẻ gái. Trẻ trai dậy thì muộn thường bị chọc ghẹo vì sự kém phát triển của mình hoặc bị tách rời trong các nhóm thể thao. Trẻ gái dậy thì muộn thường cảm thấy khác biệt so với các bạn cùng trang lứa và cảm thấy bị tách rời trong các cuộc trò chuyện về kinh nguyệt, quần áo và các chủ đề liên quan. Những mối lo này trông có vẻ bình thường, nhưng trong một vài trường hợp nó có thể dẫn đến những vấn đề hành vi nghiêm trọng, bao gồm việc trốn học.

Những trẻ trai và trẻ gái dậy thì muộn đôi lúc phải chịu đựng sức ép từ việc bị trêu chọc và bắt nạt tàn nhẫn bằng lời nói lẫn hành động. Trẻ vị thành niên dậy thì muộn có thể vì sự căng thẳng đó hình thành các rối loạn hành vi và cảm xúc. Do đó việc sớm xác định và tiếp cận vấn đề, với sự giúp đỡ từ bác sĩ nội tiết nhi là rất quan trọng.

Dấu hiệu dậy thì muộn

Dấu hiệu dậy thì muộn ở bé gái:

• 13 tuổi mà ngực vẫn không có dấu hiệu phát triển.
• 4 năm kể từ khi bắt đầu dậy thì mà ngực vẫn chưa phát triển hết.
• 14 tuổi rưỡi mà vẫn chưa xuất hiện kinh nguyệt.

Ở bé trai, dấu hiệu dậy thì muộn là:

• 14 tuổi mà tinh hoàn chưa có dấu hiệu phát triển.
• 3 -4 năm từ khi bắt đầu dậy thì mà dương vật và tinh hoàn vẫn chưa phát triển hết.

Nguyên nhân dậy thì muộn

Một vài nguyên nhân có thể khiến trẻ dậy thì muộn như :

• Thể trạng phát triển chậm: Một vài trẻ vị thành niên chỉ đơn giản là phát triển chậm, đây là nguyên ngân phổ biến nhất gây ra dậy thì muộn, đặc biệt là ở các trẻ trai.

• Vấn đề về sức khỏe: Bệnh mạn tính – như tiểu đường, xơ nang, bệnh celiac, bệnh thận hoặc hen suyễn – có thể gây ra dậy thì muộn. Một nguyên nhân phổ biến khác là suy dinh dưỡng, thường xảy ra do vấn đề sức khỏe, rối loạn ăn uống hoặc do việc sử dụng thuốc (điều trị rối loạn tăng động giảm chú ý là một ví dụ). Các điều kiện khác ảnh hưởng đến dậy thì bao gồm các rối loạn di truyền, nhiễm sắc thể dị thường và các khối u.
• Sử dụng một số thuốc nhất định: Một số thuốc hóa trị và thuốc thần kinh có thể trì hoãn dậy thì.