Hãy đề phòng bệnh viêm màng não ở trẻ em

Viêm màng não ở trẻ em là căn bệnh nguy hiểm nhưng không phải là bệnh phổ biến nên chưa chắc các mẹ có con nhỏ đều biết cách nhận biết và xử lý phù hợp nếu không may con mình mắc phải. Hãy dành một chút thời gian tìm hiểu về căn bệnh nguy hiểm này các mẹ nhé!

Viêm màng não – Căn bệnh nguy hiểm

Viêm màng não là tình trạng viêm của lớp mô bao phủ não và tủy sống, tình trạng viêm này đôi khi ảnh hưởng đến não bộ. Nếu được chẩn đoán sớm và điều trị thích hợp, viêm màng não ở trẻ em có thể phục hồi tốt mà không để lại biến chứng nào.

Vài triệu chứng viêm màng não ở trẻ em mẹ cần biết

Bệnh viêm màng não ở trẻ em rất nguy hiểm và tiến triển rất nhanh chóng, vì vậy ngay khi bé có những dấu hiệu dưới đây, mẹ cần thông báo ngay lập tức cho bác sĩ nhi khoa:

Bé nhỏ hơn 2 tháng tuổi:

Các bé ở độ tuổi này thường có các dấu hiệu như: Sốt, chán ăn, thờ ơ, hay quấy, khóc,… Tuy nhiên, khi bé ở độ tuổi nhỏ hơn 2 tháng thì rất khó phát hiện các dấu hiệu của bệnh viêm màng não. Vì vậy, nếu bé có các dấu hiệu trên tốt nhất mẹ nên đưa bé đến gặp bác sĩ ngay nhé.

Bé từ 2 tháng – 2 tuổi:

Đây là độ tuổi thường mắc viêm màng não nhất, do đó, mẹ nên để ý các biểu hiện sau của trẻ:

• Sốt
• Nôn mửa
• Chán ăn
• Cáu kỉnh hoặc buồn ngủ quá mức (bé có thể cáu kỉnh tới cực độ hay buồn ngủ đến nỗi mẹ không thể đánh thức được).
• Phát ban (vì đây cũng là một triệu chứng của bệnh).
• Mặc dù động kinh kèm với sốt có thể là dấu hiệu đầu tiên của bệnh viêm màng não, nhưng hầu hết các cơn co giật ngắn mà trẻ mắc phải không phải là do viêm màng não.

Bé lớn hơn 2 tuổi:

Khi bé trên 2 tuổi bị viêm màng não, các dấu hiệu và triệu chứng có thể xảy ra bao gồm:

• Sốt cao đột ngột

• Nhức đầu dữ dội
• Đau cổ
• Ói mửa hoặc buồn nôn kèm theo đau đầu
• Lú lẫn hoặc trở nên khó tập trung
• Động kinh
• Buồn ngủ hoặc khó thức dậy
• Nhạy cảm với ánh sáng
• Không muốn ăn uống.

Trong một số trường hợp, viêm màng não có thể gây phát ban vùng da, chẳng hạn như trong trường hợp viêm màng não do não mô cầu (meningococcal meningitis).

Nếu chẩn đoán và điều trị kịp thời, cứ 10 bé thì có 7 bé sẽ phục hồi mà không có bất kỳ biến chứng nào để lại. Tuy nhiên, các mẹ đừng quá chủ quan vì đây là căn bệnh có khả năng gây biến chứng và tử vong cao đấy, khoảng 2 trong số 10 trường hợp viêm màng não ở trẻ em có thể dẫn đến rối loạn hệ thống thần kinh nghiêm trọng, điếc, động kinh, phải loại bỏ tay hay chân và một số bé có thể gặp những khó khăn trong học tập.

Nguyên nhân gây viêm màng não

Viêm màng não thường xảy ra khi cơ thể của trẻ bị nhiễm trùng ở những nơi khác trong cơ thể rồi lây lan qua máu và vào dịch não tủy (các chất lỏng lưu thông bên trong và xung quanh não, tủy sống). Hầu hết các trường hợp viêm màng não là do vi rút hoặc do vi khuẩn.

Viêm màng não do vi rút: Viêm màng não do vi rút (như enterovi rút) rất phổ biến trong mùa hè và đầu mùa thu. Các vi rút này có thể lây lan qua tiếp xúc với nước bọt, dịch nhầy hoặc phân. Enterovi rút bắt đầu nhân lên trong đường tiêu hóa và có thể lan truyền qua cơ thể gây viêm màng não. Tuy nhiên, chỉ một số lượng nhỏ những người nhiễm enterovi rút bị viêm màng não.

Ngoài ra, nếu bé nhiễm các loại vi rút dưới đây cũng có thể dẫn đến viêm màng não:

• Vi rút Mumps (vi rút gây ra bệnh quai bị)
• Herpesvi rútes bao gồm vi rút herpes simplex và vi rút varicella-zoster (gây ra bệnh thủy đậu và bệnh zona)
• Vi rút Measles (vi rút gây ra bệnh sởi)
• Vi rút Influeza (vi rút gây ra bệnh cúm)
• Vi rút lây lan qua muỗi và côn trùng khác (Arbovi rút)
• Mặc dù rất hiếm gặp nhưng LCMV (vi rút lymphocytic choriomeningitis), do các loài gặm nhấm lây lan cũng có thể gây viêm màng não do vi rút.

Viêm màng não do vi khuẩn: Viêm màng não do vi khuẩn thường nặng hơn so với viêm màng não do virut, nếu không được điều trị kịp thời, bé có thể tổn thương não và gặp nguy hiểm đến tính mạng. Streptococcus pneumoniae và Neisseria meningitidis là hai loại vi khuẩn chuyên gây viêm màng não, chúng có thể lây lan thông qua dịch tiết nước bọt và đường hô hấp khi người bệnh ho hoặc hôn. Sau khi điều trị kháng sinh, vi khuẩn vẫn có thể lây lan cho người khác trong ít nhất 24 giờ.

Trong miệng và cổ họng các bé khỏe mạnh thường có các vi khuẩn gây bệnh, nhưng điều này không có nghĩa là các bé đã bị bệnh, bệnh sẽ không xuất hiện trừ khi vi khuẩn đi vào máu.

Nguyên nhân thường gặp của viêm màng não ở trẻ em do vi khuẩn khác nhau tùy theo nhóm tuổi:
 

Nhóm Tuổi	Nguyên nhân
Trẻ sơ sinh (<1 tháng)	Streptococcus nhóm B, Escherichia coli, Listeria monocytogenes
Trẻ sơ sinh và trẻ em	Streptococcus pneumoniae, Neisseria meningitidis, Haemophilus influenzae type b
Vị thành niên và thanh niên	Neisseria meningitidis, Streptococcus pneumoniae

Nhờ các loại vắc xin ngăn ngừa vi khuẩn nên hầu hết các trường hợp viêm màng não ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ hiện nay đều do vi rút, và rất may là viêm màng não do vi rút thường không nghiêm trọng (trừ khi nó xảy ra ở trẻ dưới ba tháng tuổi).

Một khi viêm màng não ở trẻ em được chẩn đoán là do vi rút thì mẹ không cần cho bé uống thuốc kháng sinh đâu, vì bé sẽ tự hồi phục hoàn toàn trong một thời gian ngắn thôi.

Một số nguyên nhân khác gây viêm màng não

Ngoại trừ vi khuẩn và vi rút, trong một số trường hợp, nấm và các sinh vật khác cũng có thể gây viêm màng não truyền nhiễm. Một số trường hợp có thể bị viêm màng não như chấn thương sọ não, ung thư hoặc phản ứng với thuốc… Trong đó, những bé có nguy cơ mắc bệnh viêm màng não cao như:

• Trẻ nhỏ – đặc biệt là những bé dưới hai tháng tuổi (vì lúc này hệ thống miễn dịch của bé chưa phát triển tốt, vi khuẩn có thể xâm nhập vào máu dễ dàng hơn).
• Bé bị viêm xoang tái phát nhiều lần.
• Bé có những chấn thương đầu và gãy xương sọ nghiêm trọng gần đây.
• Bé vừa trải qua phẫu thuật não.

Xem thêm: Điều trị và phòng ngừa bệnh viêm màng não ở trẻ em