Rối loạn âm vị ở trẻ em

Rối loạn âm vị là một rối loạn ngôn ngữ ảnh hưởng đến hệ thống âm vị của trẻ em. Trẻ sẽ gặp khó khăn trong việc sắp xếp các âm trong lời nói của mình thành một hệ thống âm phân biệt với nhau một cách rõ ràng. 

Rối loạn âm vị là nhánh nhỏ của rối loạn ngôn ngữ

Âm vị là những đơn vị nhỏ nhất chứa ngôn ngữ nói. Âm vị kết hợp để tạo thành các âm tiết và lời nói. Rối loạn âm vị là một nhánh nhỏ của rối loạn ngôn ngữ, xảy ra phổ biến ở trẻ em. Theo báo cáo, rối loạn âm vị thường không rõ nguyên nhân và xảy ra ở trẻ trai nhiều gấp 2 – 4 lần so với trẻ gái. Người ta ước tính rằng có khoảng 7 – 8% trẻ 5 tuổi và 7,5% trẻ trong độ tuổi 3 – 11 mắc rối loạn này.

Những trẻ bị rối loạn âm vị có nhiều khả năng đi kèm theo các vấn đề khác về rối loạn ngôn ngữ, hoặc gặp khó khăn trong một số lĩnh vực học tập như đọc sách, viết chính tả, đánh vần. Ngoài ra, trẻ có thể có những cảm xúc tiêu cực như chán nản, xấu hổ với bạn bè và trở nên thụ động, ít sẵn sàng tham gia vào các hoạt động trường, lớp.

Nguyên nhân rối loạn âm vị

Nguyên nhân dẫn đến rối loạn âm vị được chia thành 3 nhóm chính:

• Các vấn đề thuộc về cấu trúc: Hoặc có thể là những bất thường trong một số khu vực cần thiết tạo ra âm nói, như lưỡi, vòm miệng. Những bất thường này gây khó khăn cho trẻ trong việc tạo ra những âm tiết nhất định, và trong vài trường hợp, chúng khiến trẻ không thể phát âm.

• Các vấn đề do thần kinh: Đây là những vấn đề liên quan đến các nhóm cơ trong miệng. Các cơ này không cho phép trẻ kiểm soát tốt sự vận hành của chúng để tạo ra mọi âm nói.
• Nguyên nhân không rõ ràng: Nhóm này đôi khi còn thường được gọi là “rối loạn phát triển âm vị”. Dù không rõ nguyên nhân nhưng có một số nghiên cứu đã đưa ra rất nhiều suy đoán về nguyên nhân của rối loạn ngôn ngữ này, như: do những bất thường nhẹ về não, do môi trường xung quanh trẻ hoặc do sự phát triển không hoàn toàn của hệ thống thần kinh.

NNgoài ra, các nhà khoa học còn chỉ ra những yếu tố nguy cơ dẫn đến rối loạn âm vị ở trẻ như:

• Sự nghèo khó và gia đình đông đúc
• Những vấn đề hay những thay đổi về cấu trúc hoặc hình dạng các cơ và xương có chức năng tạo ra âm nói. Ví dụ như hở hàm ếch, các vấn đề về răng…
• Bị tổn thương các bộ phận của não hoặc các dây thần kinh đảm nhận vai trò điều khiển cách mà các cơ cùng các bộ phận khác vận hành để tạo ra tiếng nói (như bệnh bại não).