Tình trạng thanh thiếu niên uống rượu và nghiện rượu xuất hiện ngày càng nhiều. Chất gây nghiện này cũng là một trong những nguyên nhân dẫn tới các tệ nạn xã hội ở lứa tuổi này.
Làm rõ nguyên nhân thanh thiếu niên uống rượu bia
Mẹ đừng tưởng “tứ đổ tường” chỉ có ở người lớn nhé, một trong số đó, tình trạng uống và nghiện rượu bia ở các trẻ đang tuổi vị thành niên cũng đang xảy ra rất nhiều đấy. Có nhiều nguyên nhân khiến thanh thiếu niên uống rượu, bia, cha mẹ hãy cùng tìm hiểu ngay sau đây nhé!
Áp lực từ bạn bè: Bạn bè có ảnh hưởng rất lớn đến con người trong bất kì giai đoạn nào trong đời. Đặc biệt là khi bước vào tuổi thiếu niên, bạn bè càng đóng vai trò quan trọng.
Trong giai đoạn này, trẻ luôn mong muốn được chấp nhận, hòa nhập vào nhóm nên khó nói “không” với những lời mời mọc. Nếu trẻ nói không khi bạn bè mời uống rượu, bạn bè của chúng có thể cười nhạo, chế giễu hay bắt nạt … “Mày là đàn ông kiểu gì thế”, “Uống có chút rượu mà cũng sợ”…
Nghĩ rằng mình đã trưởng thành: Uống rượu, hút thuốc và dùng ma túy là những điều mà thanh thiếu niên thường làm để chứng tỏ “Tôi đã lớn”, “Tôi có thể tự giải quyết mọi chuyện”.
Mặc dù những hậu quả do rượu bia gây ra có thể giúp các em tỉnh ngộ, tuy nhiên, cho đến trước khi những điều đó xảy ra thì các em vẫn ngây thơ tin rằng điều tồi tệ chỉ xảy ra với những đứa trẻ khác mà thôi. Điều này là do trẻ đánh giá quá cao sự trưởng thành của bản thân và coi thường những nguy cơ có thể xảy ra với mình.
Bắt chước cha mẹ: Đây là điều hiển nhiên trong quá trình phát triển của con người. Nếu trẻ thấy cha mẹ uống rượu, các em sẽ hiểu rằng rượu không có gì nguy hại và bắt chước cha mẹ.
Tuy nhiên, bên cạnh đó cũng có một số trẻ sẽ hành động ngược lại, các em có thể tránh xa rượu và các chất gây nghiện khác, vì trong quá khứ, các em từng bị bạo hành hoặc bị bỏ rơi do cha mẹ uống rượu.
Tò mò: Ở tuổi dậy thì, trẻ được tự chủ và ít bị giám sát hơn. Bên cạnh đó, mong muốn được khám phá những điều mới lạ tăng lên mạnh mẽ khiến các em muốn thử một lần cho biết.
Tuy nhiên, một khi đã thử, trẻ có nguy cơ lún sâu vào vũng bùn nghiện ngập mà không thể thoát ra được.
Tự chữa lành “vết thương”: Khi gặp chuyện buồn, con người thường kiếm rượu để giải tỏa, quên sầu, và thanh thiếu niên cũng không ngoại lệ. Những người gặp các vấn đề liên quan đến tình cảm dễ dùng rượu để giải tỏa, cho rằng khi uống rượu sẽ bớt đau khổ hơn. Qua nhiều lần uống rượu với bạn bè hoặc uống một mình, trẻ có thể trở nên nghiện rượu. Mọi chuyện sẽ càng tồi tệ hơn khi xung quanh các em là những người bạn “đồng cảnh ngộ”, cũng chán nản giống mình.
Trẻ có thể tìm đến rượu bia để giải tỏa nỗi buồn
Nổi loạn: Đôi khi thanh thiếu niên uống rượu chỉ vì muốn khẳng định sự trưởng thành và kiểm tra giới hạn chịu đựng của cha mẹ. Một số cha mẹ thường xuyên rầy la hoặc đôi khi quản lý, bao bọc con trẻ quá mức, điều này làm cho trẻ cảm thấy chán nản và thất vọng.
Tuy nhiên, thay vì nói với cha mẹ về những cảm nhận của bản thân thì các em lại “đáp trả” bằng việc uống rượu (hoặc các thức uống có cồn) – đặc biệt khi trẻ nghĩ rằng làm như vậy có thể làm cha mẹ thêm tức giận hay xấu hổ.
Thiếu hiểu biết: Do không có đủ kinh nghiệm hay thông tin về tác hại của rượu bia, các tệ nạn xã hội mà việc nghiện rượu bia mang lại, một số trẻ có thể thản nhiên uống rượu, bất chấp hậu quả.
Truyền thông: Cũng giống như thuốc lá, bia rượu thường được quảng cáo là thức uống dành cho người sành điệu. Trẻ có thể bị ám thị bởi suy nghĩ uống rượu mới đích thực là “sống”.
Thiếu tự tin: Đôi khi trẻ uống rượu để làm những việc mà thường ngày không dám làm.
Biểu hiện khi thanh thiếu niên uống rượu
Tùy thuộc vào lượng rượu bia đã uống và tình trạng sức khỏe cá nhân mà mỗi trẻ sẽ có những dấu hiệu khác nhau. Dưới đây là một số dấu hiệu phổ biến mà cha mẹ cần để ý:
Những dấu hiệu về hành vi khi trẻ uống rượu:
- Thay đổi lớn về khả năng học tập
- Thay đổi nhóm bạn bè
- Không quan tâm đến các hoạt động trước kia trẻ từng yêu thích
- Vệ sinh cá nhân kém hơn bình thường
- Có nhu cầu về tiền bạc không thể giải thích
- Có nhiều xung đột hơn với mọi người xung quanh hoặc dính líu dến các vấn đề về pháp luật, các tệ nạn xã hội
- Uống rượu bất chấp mọi hậu quả có thể xảy ra
- Phớt lờ các nhiệm vụ ở trường học, nơi làm việc hay ở gia đình.
Triệu chứng thực thể:
- Hơi thở hoặc quần áo có mùi rượu
- Mắt đỏ ngầu, người đờ đẫn
- Da đỏ hoặc ửng đỏ
- Nói lắp hoặc diễn đạt rời rạc, khó hiểu
- Say xỉn
- Giấc ngủ bị xáo trộn
- Có sự thay đổi về ngoại hình theo chiều hướng xấu đi
- Vấn đề về kiểm soát vận động cơ thể
- Nhìn đôi.
Trẻ say xỉn, hơi thở và quần áo có mùi rượu bia là dấu hiệu dễ nhận biết
Các dấu hiệu về nhận thức:
- Khó tập trung
- Suy giảm trí nhớ ngắn hạn
- Không chú ý trong lớp học.
Các triệu chứng tâm lý xã hội:
- Chán nản
- Dễ thay đổi tâm trạng
- Lo âu
- Sử dụng rượu để giải tỏa cảm xúc.
Tác hại của việc uống rượu
Về lâu dài, việc thanh thiếu niên uống rượu tiềm ẩn nhiều nguy cơ nghiêm trọng như:
- Làm giảm khả năng chú ý của trẻ
- Gặp khó khăn trong việc ghi nhớ
- Một số phần của não có nguy cơ bị teo lại
- Khi uống rượu quá độ, trẻ có thể thiếu kiểm soát và làm những điều khiến bản thân phải hối tiếc như quan hệ tình dục (quan hệ không an toàn, quan hệ với người lạ hoặc bị hiếp dâm hay trở thành kẻ hiếp dâm), có các hành vi gây hấn, vi phạm pháp luật (chửi mắng, đâm chém, đua xe, giết người …), hoặc tử vong do ngộ độc rượu (vì rượu là một chất ức chế thần kinh trung ương),…
- Thiếu vitamin, suy dinh dưỡng
- Hệ thống miễn dịch bị ức chế, khiến cho cơ thể dễ bị bệnh truyền nhiễm như viêm phổi hay bệnh lao
- Thiếu hormone, rối loạn chức năng sinh sản và có nguy cơ vô sinh
- Viêm tụy
- Viêm gan, xơ gan do rượu
- Các bệnh tim mạch và đột quỵ
- Mắc chứng mê sảng do nghiện rượu nặng, với các cấp độ từ việc cơ thể khó chịu, mất ngủ, cho đến có những cơn ảo giác và hoang tưởng nặng.
- Khi uống rượu, trẻ sẽ dành ít thời gian để học hơn, từ đó thành tích học tập sa sút
- Khi nghiện rượu, trẻ có thể có một số rối loạn đi kèm như trầm cảm, lo âu, rối loạn lưỡng cực, tâm thần phân liệt…
- Trẻ uống nhiều rượu có khả năng sử dụng các chất kích thích khác như cần sa, heroin.