Chế độ ăn chay không xa lạ đối với người lớn nhưng dường như chế độ ăn chay cho trẻ em vẫn là điều khá mới mẻ. Tuy nhiên thời gian gần đây nhiều bậc cha mẹ đã quan tâm đến lợi ích của việc ăn chay ở trẻ. Vậy chế độ ăn uống này có lợi ích gì? Có nên cho trẻ ăn chay không? Mời bạn đọc tham khảo bài viết.
Trẻ em cũng có thể ăn chay
Thời gian gần đây chị My – mẹ của bé Cà Chua khá đau đầu trong việc chuẩn bị thức ăn cho con. Chuyện là trong đợt kiểm tra sức khỏe mới đây, bé My được chẩn đoán bị tiểu đường tuýp 1. Để đảm bảo sức khỏe cho con, bên cạnh việc dùng thuốc, bác sĩ đã khuyên chị nên xây dựng một chế độ ăn dinh dưỡng cân bằng tốt cho sức khỏe, đặc biệt là nhiều chất xơ và carbonhydrates, hạn chế ăn bánh kẹo ngọt.
Sau nhiều ngày suy nghĩ và tham khảo từ những người có chuyên môn, chị My quyết định cho con ăn chay vì chế độ ăn với những thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật này sẽ đem lại nhiều lợi ích hơn cho sức khỏe của Cà Chua. Tuy nhiên, để tránh cho con bị suy dinh dưỡng hoặc thiếu hụt các dưỡng chất cần thiết, chị My đã tìm hiểu rất nhiều về các chế độ ăn chay cũng như những điều cần lưu ý khi cho trẻ ăn chay.
Nên áp dụng chế độ ăn chay cho trẻ em bị bệnh tiểu đường tuýp 1
Có nhiều lý do khiến trẻ chọn chế độ ăn chay, ví dụ như chúng không muốn làm hại đến các loại động vật, hoặc chúng muốn bảo vệ môi trường, hoặc nguyên nhân thường gặp hơn là do trẻ bị bệnh nào đó như béo phì hoặc tiểu đường,…
Nhiều nghiên cứu cho thấy, không chỉ người lớn, cả trẻ em cũng có thể áp dụng chế độ ăn với những thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật như các loại rau quả, trái cây, ngũ cốc, các loại đậu, hạt và quả hạch, chế độ ăn chay có thể có ít hoặc không có các sản phẩm từ động vật,… Cho trẻ ăn chay là một việc làm tích cực, phòng tránh được một số bệnh tật nguy hiểm như béo phì, thiếu vitamin, tim mạch… giúp cho trẻ có sức khỏe tốt, và cơ thể phát triển một cách toàn diện.
Các chế độ ăn chay cơ bản
Một số chế độ ăn chay với các loại thực phẩm khác nhau mà cha mẹ có thể tham khảo để lựa chọn cho trẻ như:
- Lacto-Ovo Vegetarians (ăn chay có trứng và sữa): Là loại ăn chay chỉ tiêu thụ trứng, các sản phẩm từ sữa và các thực phẩm có nguồn gốc thực vật.
- Lacto Vegetarians (ăn chay có sữa): Tiêu thụ các sản phẩm từ sữa và thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật và không ăn trứng.
- Vegetarians (ăn chay có trứng): Sử dụng thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật, không ăn trứng và các sản phẩm từ sữa.
- Ngoài ra, chế độ thiền ăn chay (Zen macrobiotic diet) thường có nhiều vấn đề hơn chế độ ăn chay thông thường. Với chế độ ăn chay này, thực phẩm quan trọng như các sản phẩm động vật, rau quả và trái cây bị hạn chế nghiêm trọng. Chế độ ăn này thường không được khuyến cáo cho trẻ em vì có thể khiến trẻ bị thiếu hụt dinh dưỡng nghiêm trọng và làm giảm tốc độ tăng trưởng của trẻ, dẫn đến bệnh thiếu máu và các biến chứng nghiêm trọng khác.
Trẻ em có thể được nuôi dưỡng tốt với cả ba chế độ ăn chay trên (ngoại trừ chế độ ăn chay thiền). Tuy nhiên nếu các sản phẩm từ sữa và trứng bị loại bỏ hoàn toàn khỏi khẩu phần ăn của trẻ thì rất khó đảm bảo sự cân bằng dinh dưỡng cho trẻ đấy. Đồng thời, với việc loại bỏ các sản phẩm từ sữa trong khẩu phần ăn sẽ khiến trẻ có khả năng bị thiếu hụt canxi và vitamin D cao.
Trước khi áp dụng chế độ ăn chay cho trẻ em, mẹ nên tìm hiểu kỹ càng những lợi ích cũng như sự thiếu hụt dinh dưỡng mà chế độ ăn chay có thể mang lại nhé, vì một số chất chỉ có thể được cung cấp từ thực phẩm có nguồn gốc động vật sẽ giúp con không bị suy dinh dưỡng trong giai đoạn phát triển quan trọng.
Đảm bảo dinh dưỡng trong khẩu phần ăn của trẻ
Khẩu phần ăn chay không tiêu thụ các sản phẩm từ thịt nên đôi khi dẫn đến tình trạng thiếu hụt sắt, vitamin B12, kẽm và các khoáng chất khác. Nếu lượng calo được cơ thể hấp thu mỗi ngày thấp có thể gây ra tình trạng chậm phát triển và chậm tăng cân ở trẻ.
Nếu ăn chay, trẻ có thể bị thiếu hụt nguồn protein cần thiết. Do đó mẹ cần đảm bảo trẻ nhận được sự cân bằng tốt các loại axit amin thiết yếu. Việc bổ sung lượng protein cho cơ thể trẻ nên được cung cấp từ nhiều nguồn hơn là một nguồn, chẳng hạn như mẹ có thể kết hợp các sản phẩm ngũ cốc (lúa mì, gạo) và các loại đậu (đậu khô, đậu nành, đậu Hà Lan) cho khẩu phần ăn của trẻ. Khi trộn lẫn các hỗn hợp này với nhau sẽ mang lại nguồn axit amin cao hơn so với việc trẻ ăn từng loại riêng biệt.
Nhằm đảm bảo trẻ được cung cấp đủ lượng vitamin B12, mẹ có thể chuẩn bị các thực phẩm bổ sung vitamin này. Mặc dù canxi có mặt trong một số loại rau quả, tuy nhiên trẻ vẫn có thể cần bổ sung lượng canxi nếu trẻ không tiêu thụ sữa và các phẩm từ sữa.
Các nguồn thay thế vitamin D cũng có thể được khuyến khích nếu không có sữa trong khẩu phần ăn của trẻ. Bác sĩ nhi khoa có thể đề nghị bổ sung lượng sắt mặc dù trẻ có thể cải thiện sự hấp thụ của lượng sắt trong các loại rau quả bằng cách uống nước ép cam, quýt trong bữa ăn.
Những điều cần lưu ý khi áp dụng chế độ ăn chay cho trẻ
Khi áp dụng chế độ ăn chay cho trẻ em với bé nhà mình, cha mẹ cần chú ý những điều sau:
- Nên cho trẻ tiêu thụ các loại thức ăn khác nhau gồm các loại rau quả, trái cây, đậu, các loại hạt, ngũ cốc nguyên hạt, sữa và trứng (nếu chế độ ăn uống của trẻ bao gồm các dạng thực phẩm trên).
- Ngoài ra, mẹ nên hạn chế tiêu thụ các loại thực phẩm có hàm lượng đường, muối (muối Natri) và chất béo cao. Đồng thời, đừng cố gắng thay thế sự thiếu hụt một chất dinh dưỡng nào đó bằng cách tiêu thụ quá nhiều một chất dinh dưỡng khác. Chẳng hạn như, không ăn nhiều pho-mát có hàm lượng chất béo cao để thay thế lượng chất béo từ thịt, thay vào đó, mẹ có thể chọn nguồn protein ít chất béo, chẳng hạn như đậu.
- Nếu cần thiết, mẹ hãy bổ sung một số loại vitamin và khoáng chất cần thiết trong chế độ ăn uống của trẻ. Tuy nhiên, mẹ nên đọc kỹ nhãn dinh dưỡng trên bao bì sản phẩm để biết rõ các thành phần và hàm lượng dinh dưỡng của sản phẩm nhé.
Nếu cha mẹ quyết định áp dụng chế độ ăn chay cho trẻ em thì nên hỏi ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để lập kế hoạch và giám sát một chế độ ăn chay lành mạnh. Cha mẹ nên cung cấp cho trẻ nhiều loại thực phẩm chứa hàm lượng calo và chất dinh dưỡng cần thiết cho sự phát triển bình thường ở trẻ.